۱۳۸۶/۰۱/۲۷
۱۳۸۶/۰۱/۱۴
ابط الجوزا
در شانه سمت چپ صورت فلکی شکارچی، ستاره آلفا-شکارچی، یک غول قرمز با قدر ظاهری ۰/۷، قرار گرفته است. ابط الجوزا ستاره ای به معنای واقعی بزرگ و درخشان است. ستاره ای ۱۴۰۰۰ بار درخشان تر از خورشید ما. نهمین ستاره درخشان آسمان شب. البته اشتباه نکنید، علت قرار گرفتن این ستاره در مقام نچندان در خور توجه نهم، دوری آن میباشد، چیزی در حدود ۶۵۰ سال نوری. خوب به این اعداد و ارقام دقت کنید. ۶۵٠ سال نوری و قدر ظاهری ٠/٧. گول ظاهر درخشان ترین ستاره آسمان شب، شعرای یمانی رو نخورید. قدر ظاهری ۱/۶- و تنها ٨/٧ سال نوری فاصله از زمین. شاید اگر کمی این ابرغول به ما نزدیک تر بود، بیشتر عظمتش رو احساس میکردیم. بیایید در عالم خیال جای ابط الجوزا و شعرای یمانی رو عوض کنیم، ببینیم چی میشه. هیچی، فقط اگر ابط الجوزا به جای ستاره همسایه ما شعرای یمانی قرار میگرفت، به اندازه و درخشندگی قزص کامل ماه در آسمان حتی در روز هم دیده میشد، ۴٠٠ مرتبه درخشانتر از حالت فعلی خود، و شاید این مسئله کمی برای ما زمینیان مشکل ساز میشد. حالا بیایید ببینیم این همه سر و صدا برای چیه! نمیخوام خیلی بحث رو ببرم بالای دیپلم. ساده بگم، آقا این ستاره ابط الجوزا داره میمیره، ولی مرگ این ستاره یه کمکی سر و صدا داره. حالا یعنی چی؟ بیاید بازم در عالم خیال این بار جای این Red Giant رو با خورشید خودمون عوض کنیم، ببینیم چی میشه!!! این بار دیگه واقعن این کار برای ما مشکل خیلی بزرگی رو به وجود میاره. مشکل این هست که این ستاره اگر به جای خورشید قرار میگرفت، نه تنها عطارد و زهره، بلکه حتی ما زمینیان با کره عزیزمان، و البته با همراهی آقای بهرام (مریخ) و گاهی اوقات مشتری صاف میرفتیم تو شکم جناب ابط الجوزا. گفتم گاهی اوقات مشتری. چرا؟ علت آن است که ابط الجوزا یک ستاره متغیر نامنظم میباشد که در یک دوره ۵ تا ۶ ساله قطر آن از ۵٠٠ تا ٧۵٠ برابر قطر خورشید تغییز میکند. البته تمام این مسائل تنها ظاهر قضیه هست، در حالی که این ستاره در باطن، خیلی تو خالی و با جرمی تنها بیست برابر خورشید، یکی از کم چگالترین ستارگان میباشد.
اینروزها صورت فلکی شکارچی همچنان در پهنه این گنبد دوار در حال شکار است و به زودی غرق در روشنایی روز خواهد شد. پس تا فرصتی هست این بار با نگاهی متفاوت به تماشای آن در آسمان شب نشینید، و بار دیگر خدا را شاکر باشیم که آن غول سرخ نه چندان آرام را در چنان فاصله ای از ما قرار داده است که یارای رساندن کوچکترین آسیبی را به ما نخواهد داشت، و این تنها ذره ای از جلال و جبروت این بزرگ آفزیدگار هستی در پهنه ی کائنات میباشد.
اینروزها صورت فلکی شکارچی همچنان در پهنه این گنبد دوار در حال شکار است و به زودی غرق در روشنایی روز خواهد شد. پس تا فرصتی هست این بار با نگاهی متفاوت به تماشای آن در آسمان شب نشینید، و بار دیگر خدا را شاکر باشیم که آن غول سرخ نه چندان آرام را در چنان فاصله ای از ما قرار داده است که یارای رساندن کوچکترین آسیبی را به ما نخواهد داشت، و این تنها ذره ای از جلال و جبروت این بزرگ آفزیدگار هستی در پهنه ی کائنات میباشد.
به شما توصیه میکنم حتمن قسمت ۱۵۶ برنامه Astronomy Cast رو گوش کنید تا هم درباره ابط الجوزا و هم خیلی دیگه از ستاره های معروف اطلاعات جالبی رو بشنوید و کلیپ زیر رو هم تماشا کنید.
۱۳۸۵/۱۱/۱۰
گذرهای ایستگاه فضایی بین المللی
ایستگاه فضایی بین المللی، یکی از هزاران قمر مصنوعی ساخته دست بشر است که هر روزه به دور زمین در حال گردش می باشد و خود این مسئله سبب می شود تا ایستگاه فضایی بین المللی در طول حرکتش بدور زمین از فراز کلیه مناطق ارضی عبور کند و برای ساکنان این کره خاکی قابل رؤیت باشد.
بسته به موقعیت مکانی و زمانی بر روی سطح زمین، و موقعیت ایستگاه در طول مدار خود، ساکنان مناطق گسترده و بیشماری بر روی سطح زمین، قادر به رؤیت این قمر مصنوعی، چندی پس از غروب و یا قبل از طلوع خورشید، در حالی که دارای ارتفاع تقریبی معادل با ۳۸۰ کیلومتر از سطح زمین می باشد، و به شکل یک نقطه سفید، شبیه به یک ستاره دیده می شود، خواهند بود.
البته با توجه به اینکه فاصله ایستگاه نسبت به تمامی مناطقی که ساکنانشان قادر به تماشای آن خواهند بود، یکسان نمی باشد، هر چه فاصله یک منطقه نسبت به ایستگاه کمتر باشد، از دید ساکنان آن منطقه، ایستگاه درخشنده تر دیده خواهد شد، زیرا دارای ارتفاع بیشتری نسبت به ساکنان آن منطقه می باشد.
نهم بهمن ماه، ۲۹ ژانویه، ایستگاه به هنگام عبور از فراز سطح زمین، برای ساکنان شهر شیراز، دارای حداکثر ارتفاع زاویه ای °۵۵ از سطح افق و از این جهت دارای حداکثر قدر ظاهری ۰/۷- بود که این میزان، یک رقم قابل توجه به حساب می آید.
اما چیزی که باعث شد عبور این بار، برای ساکنان شیرازی منحصر به فرد باشد آن است که، ایستگاه با توجه به ارتفاعش زاویه خود در پهنه آسمان، از درون صور فلکی خرس بزرگ و همچنین خرس کوچک، عبور کرد و از این رو منظره بسیار منحصر به فردی را بوجود آورد.
این فرصت حداقل تا یک سال دیگر دوباره تکرار نخواهد شد.
تا ۲۶ بهمن ماه، ۱۵ فوریه، دیگر ایستگاه فضایی در آسمان دیده نخواهد شد، تا اینکه در تاریخ ۲۹ همین ماه، ۱۸ فوریه، شاهد عبور دوباره ایستگاه از آسمان شیراز با قدر ظاهری ۰/۸- خواهیم بود که در این گذر، ایستگاه از درون هیچ کدام از صور فلکی عبور نخواهد کرد و تنها نکته قابل توجه رد شدن ایستگاه از کنار سیاره مشتری می باشد.
سال آینده شاهد عبورهای بسیار زیبایی خواهیم بود، که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ۳۱ مارس؛ عبور از درون صورت فلکی شکارچی و اژدها،
- ۲۰ آوریل؛ عبور از درون صورت فلکی شکارچی و اژدها،
- ۲۳ آوریل؛ عبور از درون صور فلکی شکارچی و دوپیکر و همچنین از نزدیکی سیاره مریخ،
- ۱۲ می؛ عبور از کنار سیارات مریخ و زحل،
- ۶ جولای؛ عبور از داخل صورت فلکی خرس کوچک،
- ۸ جولای؛ عبور از روی ستاره قطبی،
- و . . .